Khi nhắc đến inox, nhiều người vẫn mơ hồ về bản chất thực sự của nó với nhiều thắc mắc chưa được giải đáp như: Inox có phải là kim loại không? Inox là kim loại gì? Nếu là hợp kim, inox là hợp kim của kim loại nào? v.v
Bài viết này bạn hiểu rõ hơn về inox, giải đáp thắc mắc và cung cấp một số thông tin liên quan khác. Theo dõi bài viết để có cái nhìn toàn diện và chính xác nhất về inox nhé.
Giải mã: Inox thực chất là gì?
Định nghĩa “inox”
Inox là gì? Inox là hợp kim của sắt chứa tối thiểu 10.5% Crom, chúng khó bị gỉ sét và ăn mòn như các loại thép thông thường khác.
Inox còn được gọi là thép inox, đây là tên gọi rút gọn của “thép không gỉ”, tên tiếng anh là “Stainless Steel”.
Theo định nghĩa, chúng ta có:
- Inox là một loại thép (vật liệu kim loại quen thuộc), loại thép này có khả năng chống gỉ sét và ăn mòn.
- Thành phần chính của inox là Sắt (Fe), kim loại phổ biến và thông dụng trong đời sống.
Inox có phải kim loại không?
Câu trả lời ngắn gọn và chắc chắn là: Có, inox là kim loại! Tuy nhiên, inox không phải là kim loại nguyên chất mà là hợp kim được tạo nên từ nhiều nguyên tố kim loại và phi kim.
Sự kết hợp của nhiều nguyên tố giúp inox mang đầy đủ bản chất kim loại (dẫn điện, dẫn nhiệt, dễ uốn, dễ dát mỏng), đồng thời có thêm những tính năng vượt trội như chống ăn mòn, chống gỉ sét.
Inox là kim loại gì?
Kim loại được chia thành 2 nhóm chính: Kim loại màu và kim loại đen.
- Kim loại đen là những kim loại có thành phần chính là sắt, có màu sắc xám đen đặc trưng, có thể kết hợp thêm các nguyên tố khác như Mangan, Crom, Niken, Vanadi.
- Kim loại màu là những kim loại có màu sắc khác, gồm màu đỏ, trắng bạc, vàng, màu trắng. Các kim loại màu điển hình là đồng, nhôm, vàng, bạc, chì, kẽm, thiếc…
Do inox có màu ánh kim và thành phần chính làm từ sắt, nên inox được xếp vào nhóm kim loại đen. Tuy nhiên, nhờ bổ sung Crom, Niken, inox sở hữu đặc tính mà kim loại đen khác không có, đó là khả năng chống gỉ sét vượt trội.
Thép inox là hợp kim của kim loại nào?
Theo khái niệm, hẳn chúng ta điều biết inox là hợp kim của sắt. Vậy cụ thể, thép inox là được tạo nên từ những kim loại nào?
+ Sắt (Fe) là chiếm phần lớn và không thể thiếu trong cấu tạo của inox. Đây là nguyên tố nền tảng, mang lại cấu trúc kim loại và tính chất cơ bản của inox.
+ Crom (Cr) với hàm lượng tối thiểu 10.5% tạo nên đặc tính “không gỉ” của inox. Hàm lượng Crom càng lớn, lớp mang bảo vệ ăn mòn càng dày, khả năng chống ăn mòn càng tốt.
+ Niken (Ni) quan trọng không thua kém Crom, giúp tăng cường khả năng chống ăn mòn, cải thiện độ dẻo dai, khả năng gia công, tạo hình cho inox.
+ Mangan (Mn) được dùng để thay thế Niken nhằm ổn định cấu trúc, tăng độ bền và giảm giá thành inox xuống đáng kể.
+ Một số loại inox có thể bổ sung thêm Molypden (Mo) (Inox 316) giúp tăng khả năng chống ăn mòn, chống rổ bề mặt, hoặc thêm Đồng (Cu) để khả năng gia công nguội.
Ngoài ra, trong thành phần inox còn bao gồm các nguyên tố phi kim như:
- Carbon (C): Thay đổi độ cứng, độ bền, khả năng hàn của inox.
- Silic (Si): Tăng độ bền nhiệt và khả năng chống oxy hóa ở nhiệt độ cao.
- Nitơ (N): Tăng độ bền cơ học và khả năng chống ăn mòn cục bộ.
Inox là hợp kim của kim loại nào? Inox là hợp kim phức tạp của nhiều kim loại, trong đó Sắt (Fe) và Crom (Cr) là hai thành phần không thể thiếu và quan trọng nhất. Ngoài ra, Niken (Ni), Mangan (Mn), Molypden (Mo) và một số nguyên tố khác cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên những đặc tính ưu việt của inox.
Bản chất kim loại của inox
Bản chất kim loại thể hiện qua tính chất vật lý, tính chất hoá học là những minh chứng khẳng định “inox là kim loại” tốt nhất.
Tính chất vật lý
Inox sở hữu đầy đủ tính chất vật lý đặc trưng của kim loại, bao gồm:
- Dẫn điện: Inox dẫn điện, tuy nhiên khả năng dẫn điện kém hơn rất nhiều lần so với những kim loại dẫn điện tốt (đồng, nhôm).
- Dẫn nhiệt: Inox truyền nhiệt kém, tuy nhiên vẫn đủ khả năng truyền nhiệt phục vụ cho các ứng dụng trong đời sống.
- Có ánh kim: Bề mặt sáng bóng, có ánh kim đặc trưng chung của kim loại.
- Cứng cáp, độ bền cơ học cao: Inox cứng cáp, chịu lực tốt, ít bị biến dạng khi chịu lực.
- Dẻo, dễ uốn: Cho phép gia công thành nhiều hình dạng phức tạp khác nhau mà không bị gãy, nứt.
Tính chất hoá học
Mặc dù cũng bị oxy hoá như sắt và thép thông thường, nhưng nhờ có lớp crom bên ngoài, inox có thể miễn nhiễm với quá trình ăn mòn, gỉ sét.
Khi inox tiếp xúc với không khí, lớp Crom trong inox sẽ phản ứng với O₂ tạo thành lớp màn oxy mỏng, bền chắc, bao phủ toàn bộ bề mặt inox, bảo vệ lớp thép bên trong không tiếp xúc với O₂ hay các tác nhân gây ăn mòn khác từ môi trường.
Đặc biệt, khi inox bị trầy xước, lớp màn oxy có khả năng tự phục hồi, tái tạo giúp duy trì khả năng chống ăn mòn liên tục, đảm bảo inox luôn sở hữu khả năng chống ăn mòn hiệu quả.
Inox và sắt giống nhau, khác nhau chỗ nào?
Điểm giống nhau của inox và sắt
- Inox và sắt đều thuộc nhóm kim loại đen, mang đầy đủ các tính chất vật lý (dẫn điện và dẫn nhiệt) và hóa học đặc trưng của kim loại.
- Nguyên tố Sắt (Fe) là thành phần chủ yếu tạo nên inox và sắt nguyên chất.
- Cả inox và sắt đều có màu xám bạc đặc trưng của kim loại, mặc dù màu sắc của inox thường sáng và bóng hơn.
- Inox và sắt đều là vật liệu có thể tái chế, góp phần bảo vệ môi trường và tiết kiệm tài nguyên.
Điểm khác nhau của inox và sắt
Sự khác biệt về thành phấn cấu tạo khiến sắt và inox có nhiều đặc điểm khác nhau:
| Đặc điểm | Sắt (Thép thường) | Inox (Thép không gỉ) |
| Thành phần chính | Sắt (Fe) | Sắt (Fe), Crom (Cr) |
| Khả năng chống ăn mòn | Kém, dễ bị gỉ sét | Tuyệt vời, chống gỉ sét vượt trội |
| Độ bền | Độ bền tương đối, dễ bị ăn mòn, tuổi thọ ngắn hơn | Độ bền cao, chống ăn mòn, tuổi thọ rất dài |
| Tính thẩm mỹ | Bề mặt xỉn màu, dễ bị gỉ sét, kém thẩm mỹ | Bề mặt sáng bóng, đẹp, hiện đại, sang trọng |
| Giá thành | Rẻ hơn | Đắt hơn |
Kết luận:
Bài viết làm sáng tỏ “inox có phải kim loại không?”, “inox là kim loại gì” và các kiến thức để bạn hiểu rõ và toàn diện hơn về inox.
